Mint bij de tijd houden – Maak van je distro the latest and the greatest.
Mint komt geregeld met een nieuwe versie. Natuurlijk wil je dan profiteren van de extra features, betere hardware ondersteuning en nieuwe applicaties. Maar hoe ga je te werk? Je oude systeem upgraden of toch maar een volledig nieuwe installatie? In dit artikel laten we verschillende scenario’s de revue passeren.
Auteur: Serge Gielkens
Sinds versie 17 van Mint heb je met twee situaties te maken. Enerzijds brengt Mint kleinere upgrades uit. Dan ga je bijvoorbeeld van versie 18.2 naar 18.3. Dat heet een minor upgrade. Met langere tussenpozen verschijnen grote upgrades. In zo’n geval spring je van 18.3 naar 19 en spreek je van een major upgrade.
De minor upgrades zijn normaal gesproken geen probleem. De grotere vragen wat meer aandacht. Toch vallen ook deze best mee. Bovendien wordt het bijblijven met je distro bij iedere major upgrade gemakkelijker. Een goede reden dus om Mint af en toe weer helemaal up-to-date te maken.
In dit artikel doen we eerst een minor upgrade van Mint 18.2 naar 18.3. Vervolgens voeren we een major upgrade uit naar versie 19. Hiervoor laten we je twee manieren zien. De eerste verloopt via een volledig nieuwe installatie. Die methode raadt Mint zelf aan en heet fresh upgrade. De andere is je oude systeem direct upgraden naar de nieuwe versie. Dat noemt Mint een package upgrade.
Tijdens een upgrade kunnen zaken anders gaan dan verwacht. Zorg daarom dat je van je eigen bestanden een back-up hebt. Mocht alles in de soep lopen, dan heb je in ieder de mogelijkheid om met een schone lei te beginnen. Je installeert dan Linux Mint vanaf een live DVD of USB en daarna zet je je eigen bestanden van de back-up terug. Je bent niets kwijt en kunt zo weer verder.
Bij een major upgrade zonder volledig nieuwe installatie (package upgrade) moet je Timeshift gebruiken. Over dit programma lees je elders in dit nummer. In het kort komt het erop neer dat je met Timeshift een punt markeert van je werkende systeem. Dat heet een snapshot. Werkt je systeem niet lekker meer na de upgrade, dan draai je het zo weer terug naar de toestand ten tijde van het snapshot. Ook voor een minor upgrade is het maken van zo’n snapshot trouwens aan te raden.
Zelfs als je Timeshift gebruikt, moet je beslist een back-up van je eigen data maken. Timeshift werkt namelijk goed om je besturingssysteem met applicaties terug te draaien. Als back-up middel voor je eigen bestanden is het minder geschikt. Een eenvoudige kopie op een externe schijf geeft een veiliger gevoel.
Om je systeem van een minor upgrade te voorzien ga je naar Menu -> Administration. Kies hier ‘Update Manager’. Klik op ‘Refresh’ om te checken of er nieuwere versies van je pakketten beschikbaar zijn. In dit geval gaat het met name om mintupdate en mint-upgrade-info. Als er updates blijken te zijn, installeer je die eerst via de knop ‘Install Updates’. Als je de vraag krijgt of extra pakketten geïnstalleerd mogen worden voor de update, klik je op ‘Ok’.
Open nu in de Update Manager het menu ‘Edit’. Helemaal onderaan zie je nu ‘Upgrade to Linux Mint 18.3 Sylvia’ staan (afbeelding 1). Klik hierop, zodat het welkomstscherm van een wizard verschijnt. Het volgende scherm verwijst je naar de release notes. Lees in ieder geval de sectie ‘Known Issues’. Bekende problemen staan daar opgesomd samen met de oplossing. Het scherm erna wijst je op de nieuwe features. Vervolgens krijg je nog een waarschuwing. Vink hier aan dat je de risico’s begrijpt en klik op ‘Apply’. Nu begint de upgrade naar 18.3.
Bij configuratiebestanden krijg je soms de vraag of die vervangen moeten worden door de nieuwe of dat de oude behouden moeten blijven. Als je er zelf niet aan gesleuteld hebt, klik je op ‘Replace’. Anders bekijk je via ‘Difference between the files’ hoe jouw bestand en die van Mint verschillen. Beoordeel zo welke variant je wilt gebruiken.
Als de upgrade achter de rug is, krijg je een melding dat een reboot nodig is. Klik daarom op ‘Close’ en herstart je PC. Log weer in en nu zie je aan het welkomstscherm dat je inderdaad op Linux Mint 18.3 zit.
Het klinkt niet erg aantrekkelijk om volledig opnieuw te beginnen. Toch heeft het voordelen. Het is eenvoudig, veilig en snel. Een package upgrade is gecompliceerder, heeft meer risico’s en verloopt langzamer. Daarnaast heb je met een verse installatie alle nieuwe functionaliteit direct bij de hand. In tegenstelling tot een package upgrade zijn nieuwe standaard pakketten en tools bijvoorbeeld meteen al geïnstalleerd. Daarom adviseert Mint een fresh upgrade.
Om het werk makkelijk(er) te maken, staat er een handig pakket op je systeem: mintbackup. Hiermee maak je niet alleen een back-up van je eigen bestanden, maar ook van later geïnstalleerde softwarepakketten. Een back-up van je persoonlijke data is nu trouwens onvermijdelijk. De installatie formatteert straks immers je harde schijf. Koppel dus alvast een externe drive of USB-stick aan je PC.
Ga naar Menu -> Administration en kies hier ‘Backup Tool’ (afbeelding 2). Voor een back-up van je home directory klik je nu bij ‘Personal data’ op ‘Back Up Now’. In het volgende scherm staat als standaard locatie Backups. Dat is een wat verwarrende naam, want je back-ups komen dan in ~/Documents/Backups. Klik op de naam, kies vervolgens je externe opslag en klik op ‘Forward’.
Als je niet alles wilt back-uppen, geef je hier nog de bestanden en mappen op die je wil uitsluiten. De Backup Tool sluit zelf al ~/Documents/Backups uit. Grote tijdelijke downloads bijvoorbeeld zijn andere kandidaten. Voor verder een volledige back-up van je home directory klik je gewoon op ‘Forward’.
Het volgende scherm gaat over hidden files en directories. Dat zijn bestanden en mappen die beginnen met een punt. Applicaties maken die automatisch in je home directory aan om voorkeursinstellingen of cache-gegevens op te slaan. De file manager toont die standaard niet, vandaar de kwalificatie ‘hidden’.
Ook de Backup Tool negeert deze in eerste instantie. Om te voorkomen dat na de upgrade al je voorkeursinstellingen weg zijn, voeg je ze hier toe. Klik op ‘Include files’ en selecteer in het pop-up venster alle verborgen bestanden. Doe daarna hetzelfde voor verborgen mappen via ‘Include directories’. Klik dan op ‘Apply’ om de back-up te starten.
Na voltooiing toont de Backup Tool een waarschuwing dat één file niet in de back-up zit. Het gaat om ~/Documents/Backups. Omdat die inderdaad bewust was uitgesloten, kun je deze melding gerust negeren. De back-up tool maakt een tar-archief met in de naam de datum en tijd van de back-up. Check voor de zekerheid of die inderdaad op je externe schijf staat. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje.
Als je zelf pakketten hebt geïnstalleerd, wil je die natuurlijk terug na de upgrade. Open daarom nogmaals de Backup Tool en klik nu bij ‘Software selection’ op ‘Back Up Now’. In het scherm zie je nu de software die je zelf via de Software Manager hebt geïnstalleerd. Haal eventueel het vinkje weg bij pakketten die je bij nader inzien toch niet meer nodig hebt. Let op, pakketten die je via een andere pakketbeheerder of op de commandline hebt geïnstalleerd, vind je hier niet terug. Voor een volledige lijst van pakketten op je systeem tik je op de commandline het volgende in:
dpkg --get-selections > mijn_pakketten.list
Later na de upgrade gebruik je deze lijst met de Backup Tool om de ontbrekende pakketten weer te installeren. Zet dit bestand nu wel al op je externe drive.
Klik vervolgens op ‘Forward’. Vreemd genoeg krijg je nu geen mogelijkheid om zelf te bepalen waar de lijst wordt opgeslagen. De Backup Tool zet de lijst in ~/Documents/Backups. Net als bij de back-up van je home directory heeft de lijst een naam met datum en tijd. Verplaats dit met de file manager naar je externe opslag.
Zet het ISO-bestand van Mint op DVD of USB. Herstart daarna je PC om de live versie van Mint te booten. Start nu de installatie door op de desktop te dubbelklikken op het icoontje ‘Install Linux Mint’. Herstart tenslotte je PC en log in op je gloednieuwe Mint 19 systeem.
Open nogmaals de Backup Tool. Klik nu bij ‘Personal Data’ op ‘Restore’. Klik op de knop bovenaan en ga naar je externe drive om de back-up van je home directory te selecteren. Klik rechtsonder op ‘Open’ en vervolgens op ‘Forward’. De Backup Tool zet direct je home directory van de back-up terug op Mint 19.
Om de ontbrekende pakketten te installeren, open je nogmaals de Backup Tool. Klik nu bij ‘Software selection’ op ‘Restore’. Gebruik wederom de knop bovenaan om op je externe drive naar je lijst met software pakketten te navigeren. Klik rechtsonder op ‘Open’ en daarna op ‘Forward’. De Backup Tool toont nu in een overzicht de pakketten uit die lijst, behalve als ze al op je nieuwe systeem staan. Mocht je alsnog bepaalde applicaties niet meer willen, haal dan het vinkje weg bij het betreffende pakket. Klik nu op ‘Apply’ om de installatie te starten.
Als je op versie 18.2 of lager zit en je wilt naar Mint 19 zonder volledig nieuwe installatie, dan moet je eerst naar 18.3. Volg in dat geval de beschrijving van hierboven voor een minor upgrade. Verder ondersteunt Mint vanaf versie 19 de KDE desktop niet meer. Gebruik je die, dan is het nu tijd om over te gaan op Cinnamon, MATE of Xfce.
De display manager is het grafische inlogscherm van je PC. Op Linux bestaan daarvoor verschillende varianten, waaronder MDM. Mint 19 ondersteunt deze echter niet meer. Controleer daarom welke variant jij momenteel op je systeem gebruikt. Dat doe je door:
cat /etc/X11/default-display-manager
Zie je daar /usr/sbin/lightdm, dan hoef je niets te doen. Maar is het /usr/sbin/mdm, dan moet je LightDM installeren. Op ons systeem verliep het omschakelen van MDM naar LightDM via de Software Manager niet vlekkeloos. Het is veiliger om dit op de commandline te doen. Installeer allereerst LightDM:
sudo apt install lightdm lightdm-settings slick-greeter.
Tijdens de installatie verschijnt een scherm met de vraag of je LightDM of MDM als display manager wil (afbeelding 3).
Gebruik de pijltjestoetsen zodat lightdm geselecteerd is en druk op ‘Enter’. Haal daarna de MDM display manager weg:
sudo apt remove --purge mdm mint-mdm-themes
Door de optie –purge worden ook de bijbehorende configuratiebestanden verwijderd. De-installeer vervolgens enkele overbodig geworden pakketten:
sudo apt autoremove
Configureer tenslotte LightDM:
sudo dpkg-reconfigure lightdm
Hierdoor start systemd de display manager correct op. Voer als laatste een reboot uit om LightDM te activeren:
sudo reboot
Installeer nu Timeshift en maak hiermee een snapshot, zoals elders in dit nummer is beschreven.
Voor een major upgrade heb je de Mintupgrade tool nodig. Deze tool is pas beschikbaar vanaf Mint 18.3, vandaar dat je bij de voorbereiding een oudere installatie eerst moet upgraden. Verder eist deze tool Timeshift, anders weigert hij dienst. Om die reden heb je zojuist een snapshot gemaakt. Installeer Mintupgrade als volgt:
sudo apt install mintupgrade
Doe allereerst een controle van je systeem met deze tool (afbeelding 4):
mintupgrade check | tee mijn_log.txt
Door het commando tee komt de uitvoer ook in het bestand mijn_log.txt terecht. Zonder dat moet je de resultaten van de check in de schermmeldingen terugzoeken.
Mintupgrade zet voor de controle eerst de repositories tijdelijk om naar die van Mint 19. Vervolgens test hij welke pakketten hij gaat upgraden, installeren of juist verwijderen. Controleer in de uitvoer in ieder geval de te verwijderen pakketten. Mogelijk zitten er pakketten bij die je na de upgrade weer wilt installeren.
Als je op je systeem alleen pakketten van de officiële Mint repositories hebt staan, is er verder normaal gesproken geen probleem. In geval van een probleempakket op je systeem moet je dat oplossen, anders mislukt de upgrade. Met name pakketten uit niet-officiële repositories kunnen hier in de weg zitten. Verwijder in een dergelijk geval de boosdoener. Als je het pakket wel nodig hebt, voer dan na de upgrade de installatie weer uit.
Als niets de upgrade meer in de weg staat, haal je de pakketten op voor Mint 19:
mintupgrade download
Als de download voltooid is, voer je de upgrade uit:
mintupgrade upgrade
Mocht onverhoopt toch iets misgaan, dan moet je terugvallen op je snapshots om weer een werkend en stabiel systeem te krijgen. Voer zeker geen reboot uit, want dan loop je het risico dat het systeem niet wil opstarten. Op een standaard Mint systeem verloopt de upgrade in het algemeen echter probleemloos. Herstart tenslotte de computer:
sudo reboot
Log nu in op je gloednieuwe Mint 19. Inmiddels is versie 19.1 alweer verschenen. Als je nu toch goed bezig bent, maak het helemaal af en doe nog die laatste minor upgrade.
Minor upgrades kosten nauwelijks moeite. Voor een major upgrade moet je wat meer uit de kast trekken. Dat zit hem hoofdzakelijk in de voorbereiding. Als je die goed voor elkaar hebt, is de feitelijke upgrade eigenlijk nog het minste werk.
