Door Tijs Hofmans | Tweakers

De huidige coalitiepartijen VVD, D66 en de ChristenUnie pleiten samen met GroenLinks voor een aparte toezichthouder op algoritmes. De VVD en D66 willen dat er een nieuwe toezichthouder in het leven wordt geroepen die kijkt naar de inzet van algoritmes bij de overheid en toezicht houdt op het gebruik van data daarvoor. GroenLinks wil een algemene ‘Nationaal coördinator dataverzameling’ die in het algemeen kijkt naar data van de overheid. De ChristenUnie wil niet specifiek een nieuw orgaan oprichten, maar de Autoriteit Persoonsgegevens ook toezicht laten houden op algoritmes.

Dat blijkt uit een overzicht van alle verkiezingsprogramma’s dat Tweakers heeft doorzocht. Daarbij is gekeken naar alle onderwerpen rondom digitalisering in de programma’s van de grote partijen die over anderhalve maand meedoen aan de verkiezingen. In dat overzicht valt onder andere op dat partijen veel willen doen aan algoritmes en dataverzameling bij de overheid.

Naast een aparte toezichthouder pleiten verschillende partijen ook voor meer openheid over die algoritmes. D66, de PvdA, GroenLinks, Forum voor Democratie en DENK pleiten daar bijvoorbeeld voor. Die laatste partij wil bovendien dat er een verbod komt op ‘discriminerende algoritmes’. De standpunten zijn een grote verandering met vier jaar geleden. Toen stond in het regeerakkoord nog dat overheden juist meer data met elkaar moesten delen en analyseren om datafraude op te sporen. Inmiddels is dat een van de hoofdoorzaken gebleken van de toeslagenaffaire waar het kabinet door viel.

Techbedrijven opsplitsen

Een ander punt dat in veel verkiezingsprogramma’s terugkomt is de aanpak van grote techbedrijven. De VVD, het CDA, D66, de PvdA en de SP pleiten voor de mogelijkheid om die bedrijven op te breken. Dat moet meestal in Europees verband gebeuren. Andere partijen zeggen dat niet met zoveel woorden, maar waarschuwen wel voor de risico’s van technologiereuzen en hun grip op datagebruik en hun invloed op nieuwsvoorzieningen. Ook opvallend is dat de partijen VVD, CDA en FVD ervoor pleiten dat data voortaan eigendom moet worden van de burger of klant. Op dit moment is dat niet het geval; de privacywet AVG regelt bijvoorbeeld alleen wanneer bedrijven data mogen verzamelen en wat voor data dat mag zijn.

Cybercriminaliteit

De meeste partijen pleiten ervoor de politie meer budget te geven om op de een of andere manier meer te doen met cybercrime. Bedragen worden daarbij weinig genoemd, maar op slechts een paar partijen na erkennen alle grote partijen dat cybercrime een te groot probleem is om met de huidige middelen op te lossen. Hetzelfde geldt voor Defensie; ook dat zou meer geld moeten krijgen voor een betere verdediging van Nederlandse vitale infrastructuur. De VVD pleit daarnaast voor offensieve cybercapaciteiten voor de krijgsmacht.