Overbodige bestanden verwijderen – De beste tools om je Linux-systeem opgeruimd te houden!
Experimenteer je graag met nieuwe applicaties? Dan heb je ongetwijfeld al veel programma’s geïnstalleerd en weer verwijderd. Meestal laten die nog sporen na op je systeem. Gelukkig bestaan er tools om overbodige bestanden op te ruimen. We bekijken de mogelijkheden van drie tools: FSLint, BleachBit en Ubuntu Cleaner.
Door: Filip Vervloesem
Er zijn verschillende redenen te bedenken waarom je je systeem opgeruimd wilt houden:
In principe heb je geen speciale tools nodig om je systeem opgeruimd te houden. Vooral op de commandline vind je standaard al heel wat tools om overbodige bestanden te verwijderen. Sommige daarvan ken je misschien wel, zoals apt clean om gedownloade packagebestanden te verwijderen of apt autoremove om overbodige packages te verwijderen. Toch is het wel handig om een gespecialiseerde tool te installeren. Zo’n tool combineert de functionaliteit van tientallen kleine commandline tools en is dus veel gebruiksvriendelijker. Bovendien loop je niet het risico dat je bepaalde zaken vergeet op te ruimen.
FSlint installeer je in Linux Mint via het gelijknamige pakket. Na installatie start je FSLint Janitor via Menu > Beheer op. FSlint’s focus ligt op het vinden van allerlei ‘slechte’ bestanden, zoals identieke bestanden met verschillende namen, symbolische links die verwijzen naar een niet-bestaand bestand, lege mappen, enz. Via de tabbladen aan de linkerkant selecteer je de gewenste functie. Voor de meeste functies beperkt FSlint zich tot de zoekpaden die bovenaan zijn ingesteld: standaard is dat jouw homedirectory. Vervolgens klik je op de knop ‘Zoeken’ om een lijst van ‘slechte’ bestanden te tonen, bijvoorbeeld duplicaten. In de resultatenlijst selecteer je vervolgens één of meerdere bestanden en klik je op ‘Verwijderen’ om ze op te ruimen. Wil je de gevonden bestanden eerst bekijken voordat je beslist om iets te verwijderen? Klik dan rechts op een bestand en kies ‘Openen’ of ‘Map openen’ om verder op onderzoek te gaan.
Ook handig is het tabblad ‘Geïnstalleerde pakketten’: dat toont een lijst van geïnstalleerde software met de benodigde schijfruimte. Zo zie je in één oogopslag welke pakketten je eventueel kan verwijderen om extra schijfruimte vrij te maken. Daarvoor moet je FSlint wel als root starten vanuit een terminal:
sudo fslint-gui
Helaas lukte het in onze test niet om softwarepakketten te verwijderen vanuit FSlint. FSlint lijkt ook erg weinig te weten over de configuratiebestanden en tijdelijke bestanden van verschillende populaire applicaties. Zo vindt het onderdeel ‘Tijdelijke bestanden’ bijna niets terug op ons systeem, terwijl we onder ‘Duplicaten’ verschillende configuratiebestanden uit ~/.config te zien krijgen. Vermoedelijk hebben de applicaties een goede reden om twee identieke configuratiebestanden aan te maken. Het lijkt ons dus geen goed idee om daar bestanden te verwijderen. Start je FSLint als root op en begin je in het volledige bestandssysteem te zoeken naar problematische bestanden, let dan erg goed op dat je geen cruciale systeembestanden verwijdert. FSlint is soms iets té ijverig in het detecteren van mogelijke problemen. Een echte aanrader is FSlint dus niet.
Van een heel ander kaliber is BleachBit, dat je ook terug vindt in Linux Mints repositories (pakket bleachbit). In Menu > Beheer vind je nu twee nieuwe entries: één om BleachBit gewoon gebruiken op te starten en één om het als root op te starten. Na het opstarten, toont BleachBit het Voorkeuren-venster: dat mag je meteen afsluiten. De interface is erg eenvoudig: links zie je de verschillende mogelijke acties, onderverdeeld in categorieën. Afhankelijk van de geïnstalleerde software op jouw systeem, toont BleachBit meer of minder acties. Klik je op een categorie, dan krijg je een korte beschrijving van de verschillende acties. Voor APT is dat bijvoorbeeld autoclean, autoremove, clean en Pakketlijsten. Op ons testsysteem vonden we verder nog acties voor onder andere bash (geschiedenis), een diepe scan (.DS_Store- en Thumbs.db-bestanden van macOS en Windows), Firefox (tijdelijke bestanden, geschiedenis, …), thumbnails, Rhythmbox en het systeem (prullenbak, niet-functionerende symbolische links, oude logbestanden, enzovoorts).
Neem vooral je tijd om de verschillende mogelijkheden te bekijken. Soms is de uitleg van een bepaalde actie nogal beknopt. Zonder voorkennis van APT is het bijvoorbeeld echt niet duidelijk wat de verschillende acties doen. Begrijp je bepaalde acties niet goed? Laat ze dan links liggen of zoek meer informatie op internet voordat je ze gebruikt. Vink vervolgens één of meerdere acties aan die je wilt uitvoeren en klik op de Voorbeeld-knop. BleachBit toont je dan welke bestanden het precies zou verwijderen en hoeveel ruimte dat zou besparen. Ziet het resultaat er goed uit, klikt dan op ‘Opschonen’ om de bestanden effectief te verwijderen. Sommige acties werken echter enkel als root, terwijl dat niet meteen duidelijk is in de interface. Zo heb je root-rechten nodig voor de APT-acties, maar worden die ook getoond als je BleachBit als gewone gebruiker opstart. Bij het voorbeeld geeft BleachBit dan aan dat geen ruimte te besparen is met die actie, terwijl dat eigenlijk wél het geval is. Start je BleachBit als root, dan toont het niet meer de acties voor applicaties, zoals Firefox en Rhythmbox. Voor een optimaal resultaat moet je BleachBit dus zowel een keer als jouw gebruiker én een keer als root uitvoeren.
Heb je geen behoefte aan de uitgebreide opties van BleachBit, dan is Ubuntu Cleaner een eenvoudiger alternatief. De installatie verloopt via een PPA: instructies vind je op https://bit.ly/2LAIf7J. Ubuntu Cleaner bevat maar een fractie van BleachBits functionaliteit. Gelukkig zijn de acties die de meeste schijfruimte opleveren allemaal aanwezig. Naast verschillende caches (Firefox, Thunderbird en thumbnails) richt Ubuntu Cleaner zich vooral op package management. Zo zijn er opties om de apt cache te legen, oudere kernels te verwijderen, achtergebleven configuratiebestanden van verwijderde pakketten op te ruimen en zogenaamde ‘Unneeded Packages’ te verwijderen. Dat zijn pakketten die ooit als dependancy van een ander pakket zijn geïnstalleerd, maar intussen niet meer nodig zijn op het systeem. Vink je één van bovenstaande acties aan, dan zoekt Ubuntu Cleaner meteen welke bestanden verwijderd mogen worden en hoeveel ruimte dat bespaart. Kijk vervolgens de resultatenlijst goed na, selecteer de bestanden die je effectief wilt verwijderen en klik tot slot op ‘Clean’. Heb je root-rechten nodig voor die actie, dan vraagt Ubuntu Cleaner nog even om je wachtwoord.
